Üniversite Araştırmaları Laboratuvarları (ÜNİAR) tarafından düzenlenen “Öğrenci Dostu Şehirler” araştırmasının 2024 raporu yayımlandı. 2017’den beri her yıl yapılan araştırmada Mersin ilk üçe girdi. İlk üç sıralaması şöyle: 1. Eskişehir 2. Mersin 3. Ankara.

2016’da faaliyet göstermeye başlayan ÜNİAR 2017’den beri her yıl Öğrenci Dostu Şehirler araştırmasını yayımlanıyor. Bu sene yapılan araştırmada da depremden etkilenen 11 il çalışmaya dahil edilmemiştir. Araştırma, şehirlerin sahip olduğu kültürel ve sportif imkanlar, ulaşım, sağlık, güvenlik ve pahalılık gibi konular üzerinden bir puanlama sistemiyle yapılmaktadır. Şehrin ne kadar öğrenci dostu olduğu 100 üzerinden puanlanırken, öğrenci dostu şehirler “A+” olarak, öğrenciye duyarsız şehirler ise “FF” olarak derecelendirilmektedir.

Araştırma verilerine göre, 7 yıldır öğrenci dostu şehir sayısı her seferinde azalırken, öğrenci memnuniyetinin de aynı şekilde düştüğü gözlemleniyor. 2023’te öğrenciler 27 şehirden memnunken, 2024’te bu sayı 24’e geriledi. Düşüşün gerekçesi ise ekonomik krizin derinleşmesi, kamuda tasarruf uygulamaları ve güvenlik sorununun büyümesi gibi etkenler. Bu yılki araştırmayı 2023’e göre karşılaştırdığımızda, şehirlerin sıralamalarında radikal değişiklikler gözlemleniyor. Özellikle Mersin, Balıkesir ve Bursa’da memnuniyetin arttığı, Antalya, Aydın, İstanbul ve İzmir’de ise memnuniyetin ciddi oranda azaldığı görülüyor. Eskişehir ise listede 7 yıldır birinciliği koruyor. Araştırmanın ilk yılından beri listenin birincisi olan Eskişehir’i yıllardır öğrenci dostu yapan etkenlere bakıldığında, diğer illere kıyasla ucuz olması, festivaller ve konserlerin çokluğu, sosyal imkanlar, öğrenci apartları ve ev bulma kolaylığı gibi unsurlar öne çıkmaktadır. Barınma, sosyal imkanlar ve uygun maliyetler, Eskişehir’i öğrenciler için cazip kılmaktadır. Şehirde yaratılan üniversiteli kültürü ve halkın öğrencilere yaklaşımı, bugün Eskişehir’i “öğrenci başkenti” yapmaktadır.

Öğrenci memnuniyetinde her sene ilerleme kaydeden Mersin ise bu yıl 11 sıra daha yükselerek 2. sırayı aldı. Bu yükselişin sebebi, belediyenin öğrencilere yönelik çalışmalarıdır. Mersin Belediyesi, öğrencilerin ihtiyaçlarına kayıtsız kalmayarak ücretsiz çamaşırhaneler ve belediye yurtları açarken, sosyal imkanları artırmaya yönelik çalışmalar yapmaktadır. Gençlere yönelik bisiklet turları ve yürüyüşler gibi etkinlikler düzenleyen belediye, ucuz kafeler, okuma salonları, festivaller ve ulaşımı ucuzlatmaya yönelik çalışmalarla listede yükselişini sürdürmektedir.

Düşüşün nedenleri

Türkiye’de son yıllarda giderek artan üniversiteli yoksulluğu, yüksek enflasyon oranları ve konut kiralarındaki hızlı artış, üniversite öğrencilerinin yaşam standartlarını ciddi şekilde zorlaştıran faktörler haline gelmiştir. Araştırmalar, bu ekonomik zorlukların öğrenci dostu şehir sayısını ve öğrenci memnuniyetini her geçen yıl azalttığını ortaya koyuyor. 2023’te 27 şehirden memnuniyet duyulurken, 2024’te bu sayı 24’e gerilemiştir. Bu düşüşün temelinde, ekonomik krizin derinleşmesiyle birlikte artan yaşam maliyetleri, yüksek enflasyon ve yetersiz kamu desteği yatmaktadır. Ekonomik zorluklar, öğrencilerin geçimlerini sağlama konusunda ciddi sıkıntılara yol açarken, aynı zamanda barınma konusunda da büyük sorunlar yaratmaktadır. Özellikle İstanbul, İzmir ve Ankara gibi büyük şehirlerde kira fiyatlarının hızla yükselmesi, öğrencilerin bireysel olarak konaklamasını neredeyse imkânsız hale getirmiştir.

Bu durum, genç nüfusu uygun fiyatlı yurt, öğrenci apartı ya da toplu konut seçeneklerine yöneltmektedir. Bununla birlikte, yüksek kira maliyetleri, öğrencilerin konforlu bir yaşam alanı bulmasını daha da zorlaştırmakta ve birden fazla öğrenciyle paylaşımda bulunmalarına neden olmaktadır. Bu ekonomik koşullar altında, Eskişehir gibi uygun maliyetleri ve öğrencilere sunduğu sosyal imkanlarıyla öne çıkan şehirler, öğrenci dostu olarak öne çıkmaktadır. Eskişehir’in 7 yıldır birinci sırada yer alması, bu tür uygun maliyetli şehirlerin öğrenciler için daha cazip hale geldiğini gösteriyor. Diğer yandan, Mersin gibi bazı belediyelerin öğrencilere yönelik sunduğu sosyal imkanlar – ücretsiz çamaşırhaneler, belediye yurtları, ucuz kafeler ve toplu ulaşımda iyileştirmeler – bu şehirlerdeki öğrenci memnuniyetinin artmasında etkili olmuştur. Ancak, tüm ülke genelinde artan enflasyon ve kira maliyetleri dikkate alındığında, bu tür yerel iyileştirmeler sadece sınırlı bir çözüm sunmakta, büyük çaplı sorunları gidermekten uzak kalmaktadır. Artan enflasyon ve kira fiyatlarının kontrol altına alınmaması, gelecek yıllarda da öğrenci dostu şehirlerin sayısını azaltarak üniversiteli gençlerin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemeye devam edecektir.